پایگاه اطلاع رسانی حجةالاسلام صدوقی نیا

امروزه باپیشرفت چشمگیر صنعت وتکنولوژی علیرغم گسترش همه جانبه امکانات وابزار دسترسی به انواع سایتها وشبکه های مجازی  مسئله روانشناسی جوانان ونوجوانان ودرک نیازهای فرهنگی آنان مورد بی مهری وکم توجهی قرارگرفته اگرچه بشر امروزی برای رفاه حال همنوع خود دست به اختراعات واکتشافات متعددی زده اما برای تأمین نیازهای روحی ومذهبی وحفظ اصالت ومعنویت حرکتی موثر از خود بروز نداده است .اگربسیاری از جوانان ونوجوانان از مذهب فاصله گرفته اند دلیل بربی مذهبی آنان نیست بلکه عدم اطلاع کافی انان از مذهب وکمکاری مسئولین ذیربط فرهنگی منجربه این مسئله گردیده است .علیهذامقتضیات وشرایط مارا برآن داشته که باتوجه به منویات وتأکیدات مداوم مقام معظم رهبری (دام ظله) پیرامون اهمیت رسیدگی به وضعیت فرهنگی با ارائه راهکارهایی هرچند مختصر که حاصل تجربه بیش از ۱۳ سال فعالیت فرهنگی در مسجد می باشدگامی هرچند کوچک ولی موثر در امر جذب قشر جوانان ونوجوانان درکانون های فرهنگی وهنری مساجد داشته باشیم.

تعریف دوره نوجوانی: با اتمام دوره شیرین کودکی که هر انسانی در طول عمر خود آن را تجربه خواهد کرد انسان وارد مرحله جدیدی از زندگی که سراسر هیجان وشور وجنب جوش است خواهد شد این دوره که بنام دوره نوجوانی نام گرفته دوره تغییر روحی وجسمی انسان است وشخص در این دوره برای رسیدن به وضعیتی مطلوب از هر راهی استفاده میکند که نیاز به نظارت ومدیریت پدر ومادر وایجاد بسترهای فرهنگی مراکز مربوطه دارد.

عللدین گریزی در این دوره: علل وعوامل متعددی موثردرفرار جوانان از مراکز مذهبی مانند مسجدو بطور کلی از دین وجود داردکه ما در چهار مولفه کلی به بیان این عوامل می پردازیم:

 اول:اولین واساسی ترین دلیل بی میلی جوانان عدم اطلاع از دین وفواید دینداری است واین عدم اطلاع باعث می شود تاتصور کهنه وغلطی از دین داشته باشند                                                                                                                                                                            

دوم:برخورد افراط گرایانه وتعصبی با مذهب توسط دین داران که منجربه این میشود تاجوانان موانع ومشکلاتی را در مسیر تأمین نیازهای خود احساس کنند.

سوم:عملکرد غلط برخی از گروه های مذهبی،در مواقع بسیاری مشاهده شده که جوانان به علت عملکردهای ناشیانه برخی از افرادمذهبی،نتیجه آنرا به حساب مذهب می گذارند به حدی که باعث تنفر وفرارآنان از مذهب می شود.

چهارم:عدم توجه به تحول در مذهب وعدم استفاده از زبان فرهنگ وهنر ،توجه به این نکته اامیست که درهر عصری پیامبران آن عصر از ابزار روز برای احتجاج واستدلال وآوردن معجزات خود بهرمند می شدند برای مثال به دلیل رونق علم طبابت در عصر حضرت عیسی (ع) ایشان به اذن خدا احیاءاموات می نمودند وهمچنین در زمان پیامبر اکرم(ص) به علت فراوانی وعظ وخطابه وشعر وشاعری قرآن بعنوان معجزه جاوید ایشان نازل گردیید ونمونه های فراوانی که آوردن آنها در این مختصر مقدور نیستلذا لازم است که مبلغان عرصه فرهنگ ودین مسلح به سلاح روز باشند وبا استفاده از فضاهای مجازی وشبکه های اینترنتی که امروزه رواج زیادی دارد اقدام به تبلیغ وجذب نمایند.

و اما راهکارهای جذب: روشهای جذب درهر دوره سنی ویژگی های خاص خود را دارد به طورکلی برای جذب دردوره جوانی ونوجوانی چند اصل باید مورد توجه قرار گیرد که ما دراین مقاله مختصراً به آن اشاره میکنیم

اصل اول/جلب اعتماد ،ابتدایی ترین روش برای جذب دراین دوره آن است که طرف مقابلتان به شما اطمینان داشته باشد،تازمانی که احساس نکند کهاو را ادراک میکنید به سمت شما نخواهد آمد .

اصل دوم/فاصله زدایی،فاصله زدایی به این معناست که با مخاطبتان همدل وهمزبان باشید وبا این دید که شما عالم هستید واو جاهل به او نگاه نکنید واینطور القاءکنیدکه با اودر بسیاری از موارد هم عقیده هستید،بااین عمل او حس خواهد کرد که هیچ شکافی بین او وشما نبوده ورابطه کاملا صمیمی وجود دارد

اصل سوم/ذهنیت شناسی،یعنی شناسایی نوع تفکر وتحلیل مسائل وشناخت علایق واحیاناًمشکلات موجود واینکه او درمورد ما چگونه می اندیشد و…جمع آوری اینگونه اطلاعات میتواند مارا در استفاده ار روش های مناسب ومطالب مورد نیاز شخص یاری کند

اصل چهارم/برخورد اولیه مناسب وحسن خلق،یکی از موثرترین روشهای جذب داشتن اخلاق خوب است بنابه فرموده خاتم انبیاء حضرت محمد(ص) ((انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق))من برای کامل کردن حسن خلق دربین بندگان مبعوث شدم پس مبلغان باید به بهترین نوع برخورد با مخاطب رفتار کنند 

اصل پنجم/بکار گیری نیروهای جوان درامور مراکز فرهنگی ومساجد،این کار باعث نزدیکتر شدن نسل جوان به این مراکز وهمچنین حس مسئولیت پذیری اعضای بکارگرفته شده میشود

اصل ششم/رعایت بهداشت فردی وشکل ظاهری مبلغان،این کار باعث حفظ احترام شخص مبلغ وجذب عموم مردم به وی میشود.

وبسیاری دیگر از مسائل که دراین مختصر نتوانستیم بگنجانیم درپایان مهمه ما باید تلاش کنیم که در این برهه از زمان باتوجه به تلاش همه جانبه دشمن برای انحراف جوانان  وباتوجه به سفارشات رهبر معظم  گامی در راه رشد وتعالی جوانان وبره وری بهتر مراکز دینی برداریم. (مجتبی صدوقی نیا)

پی نوشت ها

کنزالاعمال ج۱۳ ص۱۵۱ ح ۳۶۴۷۲—جوان وفرار ازمذهب سیدمحمد سعیدی حسینی—روانشناسی برخوردباجوانان ونوجوانان محمد فولادی

حجت الاسلام صدوقی نیا

امر به معروف ونهی ازمنکر "واجب فراموش شده"

(قسمت پنجم_بخش پایانی)

برکات عمل وعواقب ترک این فریضه:

در قسمت پنجم وآخرین بخش از این بخث با نگاهی به آیات قرآن کریم وروایات معصومین علیهم السلام به بررسی آثار وبرکات عمل کردن به این فریضه وعواقب ترک آن خواهیم پرداخت.

آثار عمل کردن(آیات):

1)استمرار امربه معروف ونهی ازمنکر زمینه ساز به قدرت رسیدن صالحان است.(توبه،71)

2)اهتمام به امربه معروف ونهی ازمنکر بهرهمندی از رحمت الهی وبرخورداری از نعم بهشتی را درپی خواهد داشت(توبه،72)

3)پویا بودن امربه معروف ونهی ازمنکر دریک جامعه یکی ازنشانه های برتری ورشد آن جامعه است(آل عمران،110)

(روایات):

1)اهتمام به امربه معروف ونهی ازمنکرموجب دلگرمی مومنان ویأس ونا امیدی کافران می شود.(نهج البلاغه،حکمت31)

2)امربه معروف ونهی ازمنکر دوخصلت الهی است وخداوندآمربه معروف وناهی ازمنکر رامیان مردم عزیز می گرداند.                   (وسائل الشیعه،ج11،ص398)

3)امربه معروف ونهی ازمنکرباعث شراکت در عمل به معروف واجتناب از منکر دیگران می شود.(نهج الفصاحه ،جمله 1026)

4) امربه معروف ونهی ازمنکرباعث امنیت درجامعه اسلامی میگردد.(مهجه البیضاء ج3 ص97)

عواقب ترک

1)ترک امربه معروف ونهی ازمنکرموجب محرومیت ازالطاف الهی می شود وبه مثابه اعلان جنگ با خداست.(وسائل الشیعه ج4ص296)

2)ترک امربه معروف ونهی ازمنکرباعث تسلط یافتن اشراروطاغوتیان ورواج فضای بدخواهی درجامعه می گردد.(لثانی الاخبارج5ص263)

3) امربه معروف ونهی ازمنکرموجب کاهش احساس مسئولیت اجتماعی در نهایت ازبین رفتن حیات واقعی درجامعه می شود. (مهجه البیضاء ج4 ص105)

4) ترک امربه معروف ونهی ازمنکرباعث تضعیف ایمان حقیقی درافراد می شود.(کنزالاعمال ج4ص47)

5) ترک امربه معروف ونهی ازمنکرازمیزان نزولات آسمانی کاسته وموجب پیدایش عداوت وکینه دربین مردم می شود. (مهجه البیضاء ج4 ص105)

6)ترک فریضتین موجب می شود که کارهای نیک به مرورمنکر به نظرآیند ومنکرات به تدریج به امور پسندیده تبدیل شوند. .(وسائل الشیعه ج6ص296)

7)اجتناب ازامربه معروف ونهی ازمنکرموجب محشورشدن بصورت غیر انسانی درآخرت می شود. (کنزالاعمال ج3ص83)

درپایان لازم میدانم به همه شما خوانندگان عزیز این مقاله یاآوری کنم که هدف از تحریر این مقاله وانتخاب این موضوع آشنایی بیشتر عامه مردم جامعه علی الخصوص نسل جوان با این (واجب فراموش شده) بوده است.ونیز توجه به این نکته که همه ما لازم است درراه اصلاح جامعه خود در راستای داشتن محیط زندگی عاری از ناپاکی تلاش کنیم که این مهم بدون همکاری مردم ومسئولین امکان پذیر نیست.

دوام توفیقات روزافزون شمارا ازخداوند منان خواهانم

گیلان_مجتبی صدوقی نیا

10رجب1438-19فروردین1396

آسیبها(قسمت چهارم)

عیب کارما در امربه معروف ونهی از منکر اینست که هنوز منطق را وارد آن نکرده ایم.یعنی نخواسته ایم از روی منطق عمل کنیم تا معروف را رواج ومنکر را ازبین ببریمحداکثر منطق ما این است که بگوییم وبنویسیم وبعد هم اگر دیدیم گفتن ونوشتن فایده ندارد،اعمال زورکنیم؛درصورتی که منطق این نیست.

ابتدا باید پندهای تحکم آمیز کرد وبعد هم اعمال وجبر وچون پندنهند نشنوی،بند نهند»

ماباید بدانیم که درراه امربه معروف ونهی ازمنکر غیر ازپند وبند راه دیگری هم است که صحیح تر است.درحدیثی آمده که امربه معروف سه مرحله دارد:

مرحله قلب،مرحله زبان،مرحله ید(دست)وبه تعبیر دیگر،مرحله فکر و نیّت ،مرحله نطق وبیان ومرحله عمل؛                                          اول :مرحله قلب ودل یعنی مرحله علاقه وفکر.

دوم:مرحله زبان،بیانِ حقیقت روشن کن داشته باشیم ؛نه اوامر ونواهی تحکم آمیز.

سوم:باید نطق عملی داشته باشیم؛یعنی راه عملی را انتخاب کنیم وطی نماییم.

 ودرنظر بگیریم اینکه درمرحله قلب آمر به معروف وناهی ازمنکر باشیم. مرحله زبان،یعنی بیان ما حقیقت روشن کن وهادی باشد،نه تحکم،آمریّت،.مرحله عمل وید؛البته نه به معنای زور، بلکه به معنای پیش قدمی در راه خیر واستباق(سبقت گرفتن)که درقرآن است.1

پس از بیان آسیبها در این بخش مروری خواهیم داشت بر بیانات مقام معظم رهبری پیرامون امربه معروف ونهی ازمنکر:

اساس جهاد را امربه معروف ونهی از منکراستوار میکند.مگر مأمورین ومسئولین ما می توانند آمربه معروف وناهی ازمنکر رابا دیگران مساوی قراردهند؟؛چه رسدبه اینکه نقطه مقابل اورا تأیید کنند!؟

البته جوان حزب اللهی هم باید باهوش باشد.باید چشمهایش را بازکند ونگذارد کسی در صفوف او رخنه کند وبه نام امر به معروف ونهی ازمنکرفسادی ایجاد نماید که چهره حزب الله را خراب کند 2

پی نوشت:

1)آیت الله شهید مرتضی مطهری

2)خبرگزاری بسیج28/10/1388

قسمت سوم"بایدها ونبایدها"

پس از نگاه اجمالی به جایگاه امربه معروف ونهی از منکر وبررسی چرایی آن از منظر قرآن وروایات در دوقسمت گذشته اکنون در این بخش با توجه به اینکه بسیاری از بزرگان ودانشمندان در این زمینه کتاب نگاشته وسخرانی کرده اند که نشان از اهمیت زیاد این مقوله دارد،ضمن اشاره به کلام دوشخصیت وارسته وصاحب قلم به بررسی"بایدها ونباید ها"درامربه معروف ونهی ازمنکر خواهیم پرداخت .

امربه معروف ونهی از منکر درجایی است که کسی عالماًوعامداًبا اینکه میداند فلان کار واجب است ترک میکند.عالماًوعامداً با اینکه میداند فلان کار حرام است انجام میدهد درچنین جایی سخن از امربه معروف ونهی از منکر فرد و امت اسلامی است که فرد یا جامعه باید به آن فرمان صادر کند طوری که این معروف عمل شود و آن منکر ترک بشود بنابراین امربه  معروف ونهی از منکر یک مرحله ولایت متقابلی است که مومنان نسبت به یکدیگر دارند.¹

یکی از جنبه های بسیارمهم در وظیفه بزرگ وخطیر امربه معروف ونهی ازمنکر ودعوت زبانی وعملی به خیر این است که محیط اجتماعی رابرای پرورش استعداد وآمادگی خیر در توده ها آماده میکند.حساب در امر به معروف ونهی ازمنکر حساب دیگری است.حساب محیط سازی است،محیط سالم برای پرورش سالم وصحیح استعدادهای خیر نهفته در انسان.مساله بهداشت محیط اجتماعی است.این شوخی برنمی دارد.البته یک شرط اصلی در امربه معروف ونهی از منکر شناخت معروف ومنکر است.اصلا کسی که خودش نمی داند معروف ومنکر چیست،به چه چیزی دعوت کند؟؟چه چیزی را امر ونهی کند ؟؟²

پی نوشت:

1)علامه جوادی آملی

2)برگرفته از کتاب باید ها ونبایدهای دکترشهید بهشتی

آسیبها ،آثار ونتایج.

ادامه دارد.

(قسمت دوم)

چرا امر به معروف کنیم؟

پس از بررسی اصل امر به معروف ونهی از منکر وحساسیتهای مختص به آن درقرآن یک سوال مشترک دراذهان عموم مخاطبان ایجاد می شود که اصولاً "چرا باید امربه معروف ونهی ازمنکر کنیم؟"قرآن کریم درپاسخ به این سوال آیات متعددی بیان می فرمایدکه در این جا به ذکر 2 آیه اکتفا میکنیم

آیه 140 سوره آل عمران : وَلْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَأُوْلَـئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ                           

"باید که از میان شما گروهی باشند که به خیر دعوت کنند و امر به معروف و نهی از منکر کنند اینان رستگارانند"

آیه 71سوره توبه: وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ ۚ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ اَّکَاةَ

"مردان مؤمن و ن مؤمن یار ویاور واولیای  یکدیگرند به معروف فرمان می دهند و از، ناشایست باز می دارند ،و نماز می گزارند و زکات می دهند"                                                                                                                     

نکته ها

چون امر به معروف ونهی از منکر،عامل برپایی واجبات دیگر است،از این رو درآیه قبل از نماز وزکات آمده است.¹

پیامها:

1)زن ومرد هردو در اصلاح جامعه تأثیر گذارند(وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ)

2)مومنان در جامعه اسلامی نسبت به یکدیگر ازطرف خداوند ،حق ولایت ونظارت همراه با محبت دارند وبی تفاوت نیستند.( بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ)

3)امربه معروف ونهی ازمنکر که بر همه ن ومردان با ایمان واجب است ،برخاسته از حق ولایت بریکدیگر است(بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ ۚ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ)

4)امربه معروف ونهی از منکر باید از موضع قدرت باشد نه ضعف.( یَأْمُرُونَ. یَنْهَوْنَ.)

5)توجه به زندگی محرومان وتأمین اجتماعی فقراءدر کنار دیگر مسائل عبادی دارای اهمیت است.( یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ اَّکَاةَ وَیُطِیعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ)² 

1)حجةالاسلام والمسلمین قرائتی

2)حجةالاسلام والمسلمین قرائتی

چه زمانی امر به معروف ونهی از منکرکنیم؟                                                                                                                                                                                                             ادامه دارد.

(قسمت اول)نگاه اجمالی

بانگاهی به دنیای امروز میتوان دریافت که عقلاء،دانشمندان وصاحبان خرد ونیز عامه مردم جوامع بشری براین عقیده اند که اگر انجام عملی اثر مخرب برروی افراد جامعه وکانون خانواده ها داشته باشد لازم می آید ازارتکاب آن عمل جلوگیری شود که به فراخور قوانین حاکم در هرکشور دستگاه های مختلفی عهده دار سازماندهی این دست امور هستند.پس از بررسی پیرامون این مطلب از منظر عقلاء نگاهی به جوانب دینی و ارزشی این مبحث داشته باشیم. همانگونه که ذکر شد برخورد با افعال تخریبی در بین مردم از دیر باز بطور طبیعی مرسوم بوده است که منشاء دینی دارد بطورمثال پس ازاعلام رسالت نبی مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی (ص) خداوند متعال وی را به سه چیز امر میکند وتصریح میفرماید که بقاء رسالت در گرو انجام این سه کار است :

 خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ (اعراف199)

عفو را پیشه کن و به نیکی فرمان ده و از جاهلان اعراض کن

دراین آیه کوتاه شرایط تبلیغ ورهبری وپیشوایی به شکل مختصر وجالب بیان شده .

دربخش اول اشاره به عدم سختگیری بامردم ،پذیرش عذرآنهاومدارا دارد وتصریح میفرماید به اندازه توان آنان انتظار داشته باش .بدیهی است که اگر آمر به معروف وناهی از منکر شخص سختگیری باشد در اندک زمانی اطرافیان خود را ازدست خواهد داد ونفوذی در قلوب دیگران نخواهد داشت(خُذِ الْعَفْوَ)1

در بخش دوم تاکید دارد به دعوت مردم به کار نیک وآنچه راکه عقل وخرد شایسته میداند وآنچه که خدا نیک معرفی نموده ودستور به آن داده است(وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ)2

وخلاصه در سومین بخش از این آیه شریفه توصیه به صبر وبردباری دربرابر جاهلان دارد(وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ)3

1)تفسیر نمونه جلد 7 صفحه61

2) تفسیر نمونه جلد 7 صفحه62

3)تفسیر نمونه جلد 7 صفحه63

چرا امربه معروف ونهی ازمنکر کنیم؟؟

ادامه دارد.